Minder vaccineren? Niet zo snel, Mulder en Walk
Gepubliceerd op 05-04-2021 en laatst gewijzigd op 05-04-2021 <!– door Daniël Tuijnman –>
In de Gelderlander van 26 maart staat een interview met Bert Mulder, arts-microbioloog, en Jona Walk, internist-in-opleiding, beiden verbonden aan het CWZ in Nijmegen. De Gelderlander van 27 maart bevat een tweede artikel waarin ook een reactie van het RIVM is verwerkt, maar opmerkelijk, meer ruimte is ingeruimd voor de opvattingen van Mulder en Walk. Tegelijkertijd is op 24 maart in Medisch Contact een artikel verschenen waarin de twee hun opvattingen uiteenzetten.
Ik beperk me hier vooral tot de uitspraken in de Gelderlander, die het grote publiek bereiken, ook via andere regionale kranten waarin het verschenen is. Ik bespreek daarbij eerst de uitspraken die corresponderen met de “five reasons” uit het Nature-artikel waarop ze zich baseren, en vervolgens bediscussieer ik de conclusie die Mulder en Walk daaruit trekken. Tot slot eindig ik met een bespreking van enige overige opmerkelijke uitspraken uit het Gelderlander-artikel.
“Five reasons”-artikel in Nature
Mulder en Walk baseren zich in hun pleidooi op een artikel uit Nature van 18 maart, “Five reasons why COVID herd immunity is probably impossible”. Het eerste wat over dit artikel gezegd moet worden is dat dit geen wetenschappelijk, peer-reviewed artikel is, maar een journalistiek artikel, waarin uiteraard wel de nodige relevante wetenschappers geciteerd worden.
De vijf redenen die het Nature-artikel geeft zijn, zoals de hoofdstukkoppen ze samenvatten:
- It’s unclear whether vaccines prevent transmission
- Vaccine roll-out is uneven
- New variants change the herd-immunity equation
- Immunity might not last forever
- Vaccines might change human behaviour
Let hierbij met name op de modaliteiten van de uitspraken. “it’s unclear” betekent dat (1) nog niet duidelijk is. “might” drukt in (4) en (5) op de zwakste wijze uit dat iets mogelijk zou zijn. Het artikel houdt dus nogal wat slagen om de arm wat betreft de redenen. Ook bij punt (3) mag zo’n slag om de arm gehouden worden. Er is tot nog toe slechts één relevant geval bekend: tegen de Zuidafrikaanse variant is het AstraZeneca-vaccin niet werkzaam, andere vaccins overigens wel. Het artikel noemt dit niet eens.
De “five reasons” bij Mulder en Walk
De conclusie die Mulder en Walk trekken uit hun uitspraken is dat zij alleen mensen in risicogroepen zouden aanraden zich te laten vaccineren, en niet de algemene bevolking. Tegen die maatlat zet ik de diverse uitspraken. Ik heb een zesde punt toegevoegd waar Mulder en Walk uitgebreid op ingaan, namelijk de vraag: welke doelgroepen je graag ziet dat gevaccineerd worden.
1. Transmissie
Het artikel begint met een uitspraak van Walk. Ze stelt:
Uit onderzoek dat in Oxford is gedaan, blijkt dat mensen ook nog virusdragers kunnen zijn nadat ze gevaccineerd zijn.
Ik neem aan dat ze daarmee refereert aan deze analyse van de gegevens uit het fase 3-onderzoek van het AstraZeneca-vaccin. Uit die analyse volgt inderdaad dat
Efficacy against any NAAT-positive infection was 54·1% (44·7 to 61·9), indicating the potential for a reduction of transmission.
en dat er zich dus nog de nodige virusdragers onder gevaccineerden bevinden. Daar moeten een aantal kanttekeningen bij gezet worden:
- de reductie van het aantal NAAT-positieven (NAAT = nucleic acid amplification test, met name dus RT-PCR) is beduidend groter onder proefpersonen met klinische verschijnselen (66,7 versus 2,0%) dan onder asymptomatische proefpersonen; en asymptomatische personen zijn statistisch gezien minder besmettelijk
- de aantallen NAAT-positieve proefpersonen zijn vrij laag (161 versus 346) uit de totale pool van 17.000 proefpersonen, en derhalve zijn de 95%-betrouwbaarheidsintervallen erg wijd.
Wat Walk hier doet is cherrypicking, door AstraZeneca eruit te nemen. Van dit vaccin zijn, hoewel het in Europa inmiddels al bijna 20 miljoen keer is toegediend, nog geen grootschalige data uit de praktijk bekend. Die zijn er wel van de vaccins van Pfizer en Moderna.
Ten eerste is er een studie uit Israël die concludeert dat het Pfizer-vaccin bijna even effectief is in het reduceren van infectie als van ziekte:
Each study group included 596,618 persons. Estimated vaccine effectiveness for the study outcomes at days 14 through 20 after the first dose and at 7 or more days after the second dose was as follows: for documented infection, 46% (95% confidence interval [CI], 40 to 51) and 92% (95% CI, 88 to 95); for symptomatic Covid-19, 57% (95% CI, 50 to 63) and 94% (95% CI, 87 to 98);
Ten tweede is er de Engelse SIREN-studie onder 29.378 personen uit het zorgpersoneel waaruit een reductie van 86% in infecties volgt na inenting met het Pfizer-vaccin:
A single dose of BNT162b2 vaccine demonstrated vaccine effectiveness of 72% (95% CI 58-86) 21 days after first dose and 86% (95% CI 76-97) seven days after two doses in the antibody negative cohort.
Ten derde is er een Amerikaanse studie van het CDC die zowel het Pfizer- als het Moderna-vaccin betreft:
Prospective cohorts of 3,950 health care personnel, first responders, and other essential and frontline workers completed weekly SARS-CoV-2 testing for 13 consecutive weeks. Under real-world conditions, mRNA vaccine effectiveness of full immunization (≥14 days after second dose) was 90% against SARS-CoV-2 infections regardless of symptom status; vaccine effectiveness of partial immunization (≥14 days after first dose but before second dose) was 80%.
Kortom, er zijn over de Pfizer- en Moderna-vaccins, die pakweg een maand eerder op de markt waren dan het AstraZeneca-vaccin, studies die aantonen dat beide vaccins in de praktijk ook asymptomatische infectie in significante mate verhinderen. Net zo goed als dat effectiviteit om ziekte of infectie tegen te gaan niet 100% hoeft te zijn om de pandemie te stoppen of om groepsimmuniteit binnen bereik te brengen, geldt dat ook voor transmissie; uit het “Five reasons”-Nature-artikel:
A vaccine’s ability to block transmission doesn’t need to be 100% to make a difference. Even 70% effectiveness would be “amazing”, says Samuel Scarpino,
Dat de bovengenoemde effectiviteits-cijfers betekenen dat transmissie met meer dan 70% gereduceerd zou worden, moge duidelijk zijn.
Verderop in het artikel antwoorden Mulder en Walk op de vraag of je anderen nog kan besmetten:
Daar is vrij weinig onderzoek naar gedaan. Alleen door de Universiteit van Oxford is systematisch in een grote groep hier naar gekeken, daar zagen ze geen afname van besmetting zonder klachten.
Zoals hierboven al betoogd, is dit lang niet het enige onderzoek, en zijn de onderzoeken met de Pfizer- en Moderna-vaccins in de praktijk veel optimistischer. Bij het onderzoek van Oxford valt nogal wat af te dingen op “geen afname”: het cijfer van slechts 2,0% afname in asymptomatische besmettingen is gebaseerd op 83 gevallen, en heeft een 95%-betrouwbaarheidsinterval dat varieert van -50,7% tot 36,2%. Bovendien is er in de groep proefpersonen die bij eerste inenting een lage dosis kregen wel sprake van significante afname, met 49,3%, hetgeen aanleiding geeft te vermoeden dat de werkelijke afname bij de twee standaard-doses beduidend hoger is dan die 2,0%.
2. Ongelijktijdige inentingscampagnes
Mulder en Walk bouwen niet voort op dit argument.
3. Nieuwe varianten
Vaccin niet meer effectief
Het tweede punt in het artikel betreft de effectiviteit tegen al bestaande varianten:
Zo is Zuid-Afrika al gestopt met AstraZeneca omdat dat vaccin niet werkt tegen de variant die daar dominant is.
,,De effectiviteit tegen die specifieke variant blijkt echt nul’’, zegt Mulder.
Dat klopt; maar het woordje “zo” is hier niet op zijn plaats, dit is namelijk het enige voorbeeld van een toegelaten vaccin dat niet werkzaam is tegen een variant. Hier is alweer sprake van cherry-picking.
Verderop in het artikel stellen Mulder en Walk:
Echter: omdat de vaccins niet tegen alle varianten van het virus beschermen, is het gevaar op besmetting er sowieso.
hetgeen onjuist is: er is slechts van één vaccin, dat van AstraZeneca, bekend dat het tegen één variant niet beschermt.
Het steeds opduiken van nieuwe varianten heeft dus als gevolg dat de vaccinaties in de toekomst minder effectief zullen zijn dan nu lijkt.
Dit is niet anders dan een argument om zo snel mogelijk zo veel mogelijk mensen te vaccineren. Nieuwe varianten ontstaan niet zomaar: die ontstaan in een gastheer als bij het vermenigvuldigen van een virusdeeltje een kopieerfout voor een mutatie zorgt. Als je wilt vermijden, of althans wilt minimaliseren, dat er nieuwe varianten opduiken, dan moet je zorgen dat zoveel mogelijk mensen gevaccineerd zijn en dus (met 90+% kans) geen gastheer voor het virus kunnen zijn.
Walk vervolgt te zeggen dat als een vaccin niet werkt tegen variant A, maar wel andere varianten, dat variant A uiteindelijk de dominante variant wordt. Dat klopt uiteraard; ik ga verderop erop in waarom dat argument niet steekhoudend is.
Mulder vult aan:
Dit gebeurt vooral als je vaccineert terwijl er veel virus rondgaat, je creëert een ideale omstandigheid voor nieuwe mutaties
Dat is een uiterst merkwaardig argument. Ten eerste vraag ik me af onder welke omstandigheden Mulder dan denkt te gaan vaccineren tegen een endemische ziekte? Vraag je het virus vriendelijk om even een time-out zodat je kan vaccineren zonder dat er virus rondgaat? De huidige situatie is niet wezenlijk anders dan in 1976 toen er jaarlijks nog 200.000 mensen de mazelen kregen en mazelenvaccinatie ingevoerd werd, of in 1957 toen de poliovaccinatie ingevoerd werd.
Ten tweede ontgaat mij geheel wat er ideaal aan zou zijn voor het ontstaan van nieuwe mutaties. Het simpele feit dat er veel virus rondgaat is een ideale situatie voor het virus om te muteren: veel gastheren waarin dat kan gebeuren. Als je dan per dag 100.000 mensen vaccineert, zijn dat 100.000 potentiële gastheren van een mutatie minder.
Original Antigenic Sin
Een ander mogelijk probleem dat Mulder benoemt bij het ontstaan van nieuwe varianten is:
Een ander probleem is dat we nog niet weten of als iemand eenmaal gevaccineerd is, zij later nog goed antistoffen maken tegen andere coronavarianten
Dit verschijnsel staat bekend als original antigenic sin (OAS). Dit speelt onder andere een rol bij influenza en dengue. Er zijn vijf verschillende serotypes van het dengue-virus. Als iemand besmet wordt met serotype S1 reageert het immuunsysteem door het produceren van antistof A1 die de infectie opruimt. Als iemand vervolgens besmet wordt met serotype S2, reageert het immuunsysteem daarna niet door de optimale antistof A2 te produceren, maar gebruikt het de al aanwezige, suboptimale antistof A1 om te proberen de infectie op te ruimen. Bij dengue werkt dat zelfs zo contraproductief dat de tweede infectie heviger verloopt dan de eerste, een verschijnsel dat bekend staat onder de naam antibody-dependent enhancement (ADE).
Zoals uit deze beschrijving blijkt, is OAS in de eerste plaats een verschijnsel dat optreedt bij twee opeenvolgende infecties met hetzelfde virus. Het is derhalve opmerkelijk dat Mulder en Walk het hier alléén inzetten voor het scenario dat de eerste infectie een vaccinatie is. Als na vaccinatie met één van de nu op de markt zijnde vaccins, er OAS optreedt met een (bestaande of toekomstige) virusvariant, dan ligt het voor de hand dat er ook OAS optreedt na een eerste infectie met het originele virus zoals dat in november 2019 rond Wuhan ontstaan is, of met een andere, daarop gelijkende variant.
Mulder en Walk zetten het scenario van OAS dus selectief in. Aan de ene kant pleiten ze dat het voor niet-kwetsbaren niet de moeite is zich te laten vaccineren – en dat die zich dus maar vroeg of laat moeten laten besmetten – maar dat in dat scenario net zo goed OAS zou kunnen optreden bij opeenvolgende besmettingen benoemen ze niet. En als je dat wel meeneemt, is het netto risico van OAS in feite nul vergeleken met het scenario dat iedereen zich laat vaccineren.
Mulder en Walk benadrukken dat
Op dit gebied moet nog heel veel onderzocht worden
Dat is een opmerkelijke uitspraak omdat hun zorg over OAS grotendeels speculatief is: de zorg gaat niet alleen over al bestaande varianten van het SARS-CoV-2-virus, maar grotendeels over toekomstige varianten.
Jaarlijkse prik
Op de vraag of mensen straks een jaarlijkse COVID-vaccinatie moeten hebben, net als nu voor de griep:
Die kans achten Mulder en Walk reëel. Ook het griepvirus verandert elk jaar, en daarom ook het vaccin ertegen.
Hierop valt ten eerste af te dingen dat het SARS-CoV-2-virus bij lange na niet de mutatiesnelheid vertoont die het griepvirus vertoont. En ten tweede moet het antwoord zijn: so what? Huisartsen geven nu ook al jaarlijks aan een derde van de bevolking een griepprik.
4. Duur van immuniteit
Mulder stelt hierover:
Dat is niet onderzocht simpelweg omdat de vaccins nog niet zo lang bestaan.
Dat is uiteraard een open deur. Maar Mulder voegt toe:
Wel is er onderzoek in Denemarken dat suggereert dat ongeveer een half jaar na oplopen van een natuurlijke infectie, een op vijf mensen onder de 65 jaar en de helft van mensen boven de 65 jaar opnieuw vatbaar zijn voor corona.
Dat is op zich juist, het betreft deze studie van Hansen et.al. Wat aan die opmerking echter ontbreekt is de observatie dat de hoeveelheid antistoffen en T-cellen die na een besmetting gecreëerd worden een grote variatie vertonen tussen individuen, en, zoals Boyton en Allman stellen:
De cijfers van Hansen gelden dus niet noodzakelijkerwijze ook voor infectie na vaccinatie.
5. Menselijk gedrag
Op dit argument uit het Nature-artikel bouwen Mulder en Walk niet verder met eigen argumenten.
Omgekeerd draagt een interview als dit, waarin de geïnterviewden diverse keren onterecht benadrukken dat kinderen en niet-kwetsbare (jong)volwassenen niets te vrezen hebben van een SARS-CoV-2-infectie, ertoe bij dat er onder die groepen onwil ontstaat c.q. groeit om zich te laten vaccineren. Op die manier wordt de conclusie die Mulder en Walk poneren een self-fulfilling prophecy.
Een ander voorbeeld hiervan is de claim:
Het coronavaccin is veel minder effectief [ dan het mazelenvaccin, dt ] en lang niet iedereen zal zich laten inenten
De Israëlische studie hierboven had als resultaat dat het Pfizer-vaccin 92% effectief is tegen infectie en 94% effectief tegen ziekte. Het mazelenvaccin is 95% effectief tegen infectie en ziekte (er bestaat geen asymptomatische mazeleninfectie). De bewering dat COVID-vaccins “veel minder effectief” zouden zijn dan het mazelenvaccin is dus apert onjuist. Het resultaat van dergelijke onwaarheden is natuurlijk wel dat mensen minder geneigd zijn zich te laten vaccineren.
6. Wie te vaccineren
Het Nature-artikel behandelt deze vraag niet; het artikel lijkt er zwijgend van uit te gaan dat alle volwassenen zich laten vaccineren, en sterker nog, tussen de regels is te lezen dat het ervan uitgaat dat kinderen ook gevaccineerd worden zodra vaccins daarvoor toegelaten zijn.
Mulder en Walk hebben een heel andere insteek. Mulder zegt daarover:
Maar dat het bij kinderen en jongeren geen zin heeft om ze te vaccineren is zonneklaar.
en Walk voegt toe:
Maar iedereen vaccineren terwijl een groot deel toch niet ernstig ziek wordt, wil je niet. Je gaat ook niet iedereen tegen de griep vaccineren.
Misschien zou Walk eens naar de VS moeten kijken, waar griepvaccinatie niet alleen voor ouderen en kwetsbaren is, maar ook in het jeugdvaccinatieschema zit en waar je bij elke drogist een griepspuit kan krijgen. Deze opmerking is een typisch voorbeeld van de Nederlandse bekrompenheid als het op vaccinatieschema’s aankomt; we zijn altijd het traagste en zuinigste jongetje van de klas.
Uiteraard heeft het zin om iedereen te vaccineren en ook kinderen te vaccineren, al was het maar ten behoeve van de groepsimmuniteit en omdat kinderen ook een vector zijn die op hun beurt volwassenen infecteren. Maar daarenboven is het een fabeltje dat niet-risicogroepen geen last hebben van besmetting. Volgens het Britse ONS heeft maar liefst 12,9% van de kinderen tussen 2-11 jaar na vijf weken nog klachten van SARS-CoV-2-infectie, en dat percentage loopt op tot 26,8% in de leeftijdsgroep 35-49 jaar. En volgens dit onderzoek met 510 kinderen uit het VK en de VS is de gemiddelde duur van long COVID maar liefst 8,2 maanden, en heeft 61% van de kinderen concentratieproblemen. Er zijn meer studies die erop wijzen dat een SARS-CoV-2-infectie ook onder zogenoemde niet-kwetsbaren toch een significant risico inhoudt.
Discussie en conclusie
Mulder geeft als conclusie:
Maar corona kunnen we niet uitroeien. Dus dat beleid zou je moeten heroverwegen: vaccineren alleen als iemand er op individueel niveau voordeel van heeft, je zou je eerst moeten richten op de ouderen en risicogroepen en vervolgens kijken wie zich verder wil laten vaccineren.
Walk voegt daaraan toe:
Dit vaccin neem je niet voor elkaar, zoals de overheid zegt, maar om jezelf te beschermen. Het is een illusie om te denken dat we hiermee het virus kunnen uitroeien.
Dat is een rare conclusie en een valse dichotomie. Walk lijkt daarmee te beweren dat, als je geen groepsimmuniteit kunt bereiken, vaccinatie geen maatschappelijk nut heeft; sterker nog, ze lijkt daarmee dus ook te beweren dat omdat elders in de wereld mazelen en polio nog woeden c.q. de kop opsteken, de betreffende vaccinaties in het RVP ook geen Nederlands maatschappelijk nut zouden hebben. Dat is natuurlijk bezopen: hier komen die ziektes niet voor, afgezien van af en toe een mazelenuitbraak in de Bijbelgordel, en ook mazelen is niet endemisch.
Evenzo zal COVID-vaccinatie, ook als daarmee geen groepsimmuniteit bereikt kan worden, bijdragen aan de bescherming van de populatie, in het bijzonder aan de bescherming van mensen die niet ingeënt mogen worden om medische redenen. Maar daarvoor is niet nodig, zoals Mulder suggereert, dat SARS-CoV-2 uitgeroeid wordt.
De hele tendens in het interview is dat Mulder en Walk de stellingen uit het Nature-artikel aandikken en vervolgens tot de conclusie komen dat groepsimmuniteit niet mogelijk is – niet alleen onwaarschijnlijk is, zoals het Nature-artikel betoogt, maar wis en waarachtig niet mogelijk. Waar het Nature-artikel de houding had dat het glas half-leeg is, is bij Mulder en Walk het glas helemaal leeg. Daartoe doen ze de nodige uitspraken die in strijd zijn met de feiten. Vervolgens gooien ze de armen in de lucht en roepen dat je alleen maar mensen met hoog risico hoeft te vaccineren omdat het toch niet helpt. Als je van tevoren de strijd opgeeft krijg je het virus er geheid niet onder.
Wereldwijd uitroeien van het SARS-CoV-2-virus zal inderdaad erg moeilijk tot onmogelijk zijn. Maar met de cijfers die we tot nu toe zien uit praktijkstudies met de Pfizer- en Moderna-vaccins ligt groepsimmuniteit in Nederland, of andere westerse landen, wel degelijk in het verschiet. Maar dan moeten we wel aanmoedigen dat mensen zich ook daadwerkelijk laten vaccineren. Naast opruiers als Willem Engel en Wybren van Haga die leugens verspreiden is er dan geen behoefte aan specialisten die ook van tevoren al defaitistisch de strijd opgeven.
Overige uitspraken
Ethische principes
Walk stelt:
Het onnodig vaccineren is ook tegen onze medische principes. Als je niet ernstig ziek kan worden door het virus én er ook niemand mee beschermt als je je laat vaccineren, waarom zou je dan het risico lopen op bijwerkingen die we zeker voor de lange termijn niet kennen?’
Beide voorwaarden na de “als” zijn onjuist. Kinderen en jongere volwassenen kunnen ook ziek worden van COVID-19. Data uit het VK geeft aan dat maar liefst 12,9% van de kinderen tussen 2-11 jaar na vijf weken nog klachten heeft van SARS-CoV-2-infectie. Dat percentage loopt op tot 26,8% in de leeftijdsgroep 35-49 jaar. Van de tweede claim – dat je niemand ermee zou beschermen – hebben we hierboven al laten zien dat die niet klopt: van de Pfizer- en Moderna-vaccins is al aangetoond dat ze transmissie reduceren en dus bijdragen aan groepsimmuniteit, van het AZ-vaccin valt dat te verwachten.
Antivax-praatjes
Deze uitspraak van Walk is in één woord bizar:
[…] waarom zou je dan het risico lopen op bijwerkingen die we zeker voor de lange termijn niet kennen?’
De mythische boeman van de lange-termijnbijwerking is een antivax-argument par excellence. Er is nog nooit een vaccin geweest dat lange-termijnbijwerkingen had en er is ook geen plausibel mechanisme hoe die zouden kunnen optreden. Voor de goede orde: de narcolepsie die door Pandemrix werd getriggerd was geen lange-termijnbijwerking, maar een bijwerking die nu eenmaal niet 1-2-3 gediagnosticeerd wordt. Ook de huidige ophef met trombosegevallen en het AstraZeneca-vaccin betreft geen lange-termijnbijwerking, maar een (mogelijke) bijwerking die binnen een week plaatsvindt en nu eenmaal te zeldzaam was om in het fase 3-onderzoek boven water te komen. Maar hoe iemand die op 15 januari cum laude is gepromoveerd is op o.a. onderzoek naar vaccinatie tegen malaria, twee maanden later antivax-praatjes verkoopt is onbegrijpelijk.
Walk vervolgt deze vraag met de uitspraak:
Zij wijst hierbij op het feit dat er vooralsnog alleen gegevens zijn over de veiligheid gedurende de eerste twee maanden na vaccinatie. Langere studies zijn nodig om een volledig beeld van de voordelen en risico’s te krijgen.
Deze zin onderstreept alleen maar dat Walk kennelijk vaccins alleen in een negatief licht wil zetten: ze meet wel de (imaginaire) risico’s uit maar niet de voordelen. Zet deze zinnen af tegen wat er in de CHMP summary van de EMA staat over vereist verder onderzoek:
This trial and additional studies will provide information on how long protection lasts, how well the vaccine prevents severe COVID-19, how well it protects immunocompromised people, children and pregnant women, and whether it prevents asymptomatic cases.
en je ziet dat hier vooral (mogelijke) voordelen worden benoemd en op geen enkele manier over bijwerkingen wordt gesproken.
Verschil met mazelen of polio
Op de vraag wat het verschil is met mazelen of polio, stelt Walk:
Bij mazelen en polio heb je geen varianten die ongevoelig zijn voor het vaccin
en Mulder voegt toe:
Die ziektes geven een ander soort afweerreactie.
De opmerking van Walk geldt thans net zo goed voor de COVID-vaccins van Pfizer en Moderna: die werken ook tegen alle varianten van SARS-CoV-2, dus daar is geen verschil.
De opmerking van Mulder blijft in de lucht hangen. Waarin verschilt die afweerreactie dan en vooral wat is de relevantie daar dan van? Vooral dat laatste betwijfel ik.
Uiteindelijk resulteert een immuunreactie in het opbouwen van adaptieve afweer in de vorm van specifieke antistoffen en antigen-specifieke T-cellen; dat gebeurt na 1 à 2 weken. Wat een vaccin doet is, door middel van een immuunreactie op het vaccin, ervoor zorgen dat die antistoffen en T-cellen al op dag 1 klaarstaan bij een daadwerkelijke infectie, en daarmee direct een gedoelde, effectieve immuunreactie te bewerkstelligen. Hoe de “normale” afweerreactie tegen de desbetreffende infecties eruit ziet is dan niet relevant.
Vaccinatiepaspoort
De journalist, Eric Reijnen Rutten, stelt een leading question hierover:
Is een vaccinatiepaspoort niet een heel slecht idee, als een vaccinatie geen garanties biedt voor het niet ziek worden en verspreiden van het virus?
waarop Mulder en Walk zeggen
Er bestaat geen goede onderbouwing voor, net als dat die er niet is voor een al dan niet indirecte vaccinatieplicht.
Ten eerste dient opgemerkt te worden dat vaccinaties, hoe goed ze ook zijn, nooit een garantie bieden tegen ziek worden of verspreiden – niets in het leven is gegarandeerd. Maar we hebben gezien dat diverse beschikbare vaccins wel degelijk hoge mate van effectiviteit hebben, en daarmee is de vraag waardeloos. En een effectiviteit van boven de 90% is wel natuurlijk wel degelijk een goede onderbouwing om een vaccinatiepaspoort te laten dienen als bewijsje dat je (hoogstwaarschijnlijk) geen COVID-19 hebt of verspreidt.
Overigens is er in het debat nog nooit sprake geweest van een indirecte vaccinatieplicht. Als het erom gaat dat de organisator van een evenement de toegang mag beperken, is een vaccinatiebewijs altijd genoemd naast andere mogelijkheden, zoals een recente test of een bewijs dat je COVID-19 hebt doorgemaakt.
Voortschrijdend inzicht ontbreekt bij auteur:
– er is te weinig bekend mbt lange termijneffecten van m-Rna ‘vaccins’ zoals Pfizer en Moderna;
– er is te weinig bekend rondom effectieve duur en effect van vaccins mbt nieuwe varianten.
Beter lezen.
1) lange-termijneffecten zijn niet te verwachten. Dit is een antivax-talking point par excellence.
2) dat ontken ik ook niet. Maar Mulder en Walk gaan voor beide parameters uit van een worst case scenario, en daar heb ik een probleem mee.