Gepubliceerd op 24-09-2021 en laatst gewijzigd op 09-10-2021 <!– door Daniël Tuijnman –>

Fact-check van de speech van Thierry Baudet bij de Algemene Politieke Beschouwingen, 22 september 2021

De speech die Baudet op woensdag 22 september gaf in de Tweede Kamer staat niet alleen in het plenair verslag van de Tweede Kamer, maar is door de FvD ook op hun website gepubliceerd voorzien van noten die zijn beweringen zouden moeten staven. Baudet heeft ook expliciet op Twitter uitgedaagd om zijn verhaal te ontzenuwen:

Inmiddels staan alle wetenschappelijke verwijzingen op onze site. Ik daag iedereen die komt aanzetten met “wappie” en “gekkie” uit om die bronnen te bekijken en OP INHOUD aan te geven waar ik de dingen onjuist zou zien! https://t.co/mg3YRVw32y https://t.co/wkUs8teXpd

— Thierry Baudet (@thierrybaudet) September 23, 2021

Bij deze dan deel 1: het is nogal een karwei om Baudets speech op fouten te corrigeren. Dit deel gaat over de aanhef en het hoofdstukje “Nieuw soort vaccins”.

Zie deze aparte blogpost voor een overzicht van de verschenen en te verschijnen delen.

Zie ook Pepijn van Erps artikel op Kloptdatwel, dat de voetnoten naloopt, en Chi Lueng Chiu’s artikel op LinkedIn.

Aanhef

Vandaag richt ik me nadrukkelijk tot alle mensen in Nederland, gevaccineerd of ongevaccineerd. Bang voor corona of niet. Boze journalist, of open mind.

Om met Hans van Mierlo te spreken: ik moet proberen het goed te zeggen.

Als Baudet dat laatste al geprobeerd heeft — en daar zie ik weinig aanwijzing toe — dan is hij daar jammerlijk in gefaald.

Nieuw soort vaccins

Baudet begint zijn speech met een kopje dat niet de lading dekt. Dit onderdeel gaat namelijk in hoofdzaak niet over nieuwe types vaccins, maar over het verschijnsel ADE, voluit: antibody-dependent enhancement. Laten we eerst zelf kijken wat dit verschijnsel is.

Antibody-dependent enhancement

ADE treedt op bij een infectie als er in het lichaam al antistoffen aanwezig zijn die wel aan het virus binden maar het niet neutraliseren maar juist helpen de lichaamscellen binnen te komen. Deze suboptimale antistoffen kunnen op twee manieren ontstaan zijn:

1. door een eerdere infectie met een andere variant van hetzelfde virus;
2. door vaccinatie tegen het virus.

Het klassieke voorbeeld van ADE is het dengue-virus. Er zijn vier serotypes van het dengue-virus. Een eerste infectie met dengue-virus verloopt (bijna) altijd onschuldig, en zorgt ervoor dat het lichaam antistoffen tegen dat serotype van het dengue-virus produceert. Bij een volgende infectie met een ander type dengue-virus — die jaren later kan plaatsvinden — zijn deze antistoffen nog aanwezig, denkt het immuunsysteem dat die de job zullen doen, maar in werkelijkheid zorgen die ervoor dat de ziekte juist erger, zelfs levensgevaarlijk is.

Hetzelfde verschijnsel treedt op bij vaccinatie tegen dengue. Er is momenteel één toegelaten vaccin tegen dengue, Dengvaxia van Sanofi-Pasteur. Vaccinatie van een kind dat al dengue gehad heeft is veilig en beschermt het tegen ernstige ziekte, maar vaccinatie van een kind dat nog nooit dengue gehad heeft, geeft een risico op ADE bij een daaropvolgende dengue-infectie, ongeacht het serotype van het virus. Volgens een bespreking in Scientific American van de relevante studie naar de effectiviteit van Dengvaxia:

The study said that if 1 million children aged 9 to 16 were vaccinated, 12,000 hospitalizations for dengue would be avoided in children who had previously had dengue, but 1,000 children who were dengue naïve would go on to be hospitalized for dengue. Likewise, 3,000 severe dengue infections—which can be life-threatening—would be avoided but 500 would be caused.

Waarom ADE ook optreedt na inenting met Dengvaxia is nog niet duidelijk; Dengvaxia is namelijk een levend-verzwakt vaccin dat virussen van alle vier de serotypes bevat, dus je zou denken dat er ook antistoffen tegen alle vier de serotypes opgewekt zouden worden.

Het WHO-advies is dan ook dat alleen kinderen gevaccineerd worden met Dengvaxia die al dengue hebben doorgemaakt.

In het geval dat ADE optreedt bij een infectie na vaccinatie, wordt dit ook wel Vaccine-associated enhanced disease (VAED) genoemd.

Terug naar de speech

In 2009 publiceerde Ab Osterhaus een beroemd geworden artikel in het gerenommeerde, internationale vaktijdschrift ‘Vaccine’. Het was getiteld “Vaccine-induced enhancement of viral infections” – in het Nederlands: ‘Door vaccins veroorzaakte verergering van virale infecties.’ (1)

Op de één of andere manier heeft Baudet verzuimd een link te geven naar dit artikel; het is voor iedereen toegankelijk te lezen via Pubmed. Of het artikel “beroemd” geworden is laat ik in het midden; het is 159 keer geciteerd, dat is niet slecht maar ook weer niet geweldig. Het artikel is een review van de toenmalige kennisstand over ADE, en bevat geen oorspronkelijke research. In de voetnoot beweert Baudet:

Eerder deed Osterhaus al promotieonderzoek naar katten en stierven deze katten als gevolg van ADE.

Deze bewering is een verdraaiing van wat Osterhaus eerder vertelde. In zijn lezing voor het KNAW-symposium van december 2020 vertelt Osterhaus (vanaf 1:42 min) dat hij een vaccin ontwikkeld had voor een katten-coronavirus en dat de gevaccineerde katten gemiddeld 3 maanden eerder doodgingen.

En in een interview voor de Volkskrant van 17 december 2020 vertelt Osterhaus:

Nee. De katten die gevaccineerd waren werden eerder ziek dan de katten die nep-gevaccineerd waren, iets soortgelijks hebben we gezien bij een van de kandidaat-vaccins voor sars-1. Maar de coronavaccins die op dit moment in Europa geregistreerd worden, werken volgens heel andere principes, dus daar verwacht ik dat zeker niet van. Het zou mij er dus absoluut niet van weerhouden om me te laten vaccineren

Baudet vervolgt zijn speech met:

De strekking is, dat door het snelle muteren van virussen zoals corona (2), de door vaccins opgewekte antistoffen hun beschermende werking zeer snel verliezen, en dat juist deze antistoffen vervolgens toekomstige infecties kunnen versterken.

Heeft hij een ander artikel gelezen dan ik? Het artikel van Huisman et.al. geeft een overzicht van de kennisstand over VAED. Mutatie van virussen komt in het artikel in het geheel niet ter sprake. Bij dengue, die Baudet in voetnoot (2) noemt, is er allang sprake van vier verschillende serotypes.

Het proces wordt Antibody Dependent Enhancement genoemd, en vele immunologen en virologen hebben dit mechanisme sindsdien bevestigd. Begin dit jaar werd het bijvoorbeeld nog uitgebreid beschreven in het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Nature. (3)

Het woord “sindsdien” is hier geheel misplaatst. Baudet doet daarmee alsof het artikel van Huisman et.al. uit noot (1) de ontdekking van ADE inhield; dat is onzin, Scott Halstead heeft ADE al beschreven in de jaren 1960.

De voetnoot verwijst niet naar één artikel, maar naar twee artikelen (fatsoenlijk citeren is er dus ook al niet bij), alweer zonder link. Het eerste artikel wordt regelmatig geciteerd en geeft met name een overzicht van de risico’s op ADE bij andere coronavirussen, SARS-1 en MERS, en de lessen die uit de vaccinontwikkeling tegen die twee virussen getrokken kunnen worden. De kern van de conclusie is deze zin:

Despite this, vaccines that elicit neutralizing antibodies against the S protein reliably protect animals from SARS-CoV challenge without evidence of enhancement of infection or disease

oftewel: vaccins gebaseerd op het S-protein (het spike-protein) beschermen tegen ziekte zonder dat er ADE bij optreedt. Alle vaccins die tot nu toe op de markt zijn gekomen, zijn dan ook gebaseerd op het spike protein.

Het tweede artikel gaat in het geheel niet over ADE; waarom dit opgenomen is in de voetnoot is mij een raadsel.

Baudet vervolgt:

Ik zal het mechanisme uitleggen.

Maar in wat volgt, is nergens een uitleg van wat ADE is en wat de risico’s ervan zijn. In plaats daarvan discussieert hij over verschillende types vaccins, wat niets met ADE te maken heeft. De suggestie die daarvan uitgaat — dat ADE alleen zou kunnen optreden bij nieuwe types vaccins — is volstrekt misplaatst: we hebben immers hierboven al gezien dat ADE ook optreedt bij Denguevax, een “klassiek” vaccin met levend-verzwakt virus, net zoals het mazelen- en het waterpokkenvaccin.

Het daadwerkelijke risico van ADE

Zoals hierboven al aangegeven, en in het artikel van voetnoot (3) geconcludeerd, zijn er bij de ontwikkeling van vaccins voor verwante coronavirussen — SARS-1 en MERS — geen risico’s op ADE geconstateerd indien deze gebaseerd waren op het spike protein. Alle vaccins tegen SARS-CoV-2 zijn dan ook gebaseerd op het spike protein.

Na enkele miljarden doses vaccin, en ongetwijfeld miljoenen herinfecties van zowel gevaccineerden als van mensen die al COVID doorgemaakt hebben, is er nog geen enkel geval van ADE gerapporteerd. Uiteraard sluit dat niet uit dat in de toekomst er een variant van het SARS-CoV-2-virus ontstaat — laten we die even de Omega-variant noemen — waarbij wel ADE optreedt; we kunnen per slot van rekening niet in de toekomst kijken. Maar dan geldt net zo hard dat er ADE optreedt bij iemand die eerder geïnfecteerd is geweest met, bijvoorbeeld, de originele Wuhan-variant als bij iemand die gevaccineerd is. Sterker nog, het risico op ADE bij herinfectie na “natuurlijke” infectie is groter omdat het verschijnsel kan optreden bij elk van de verschillende antistoffen tegen de verschillende eiwitten van het virus, terwijl bij vaccinatie alléén antistoffen tegen het spike-eiwit worden gegenereerd.

Maar vooralsnog is het risico op ADE: 0.

Nieuwe types vaccins

Baudet gaat nu niet verder in op ADE, zoals hij beloofd had, maar weidt uit over de nieuwe vaccintechnologieën die gebruikt zijn voor COVID-vaccins:

Anders dan bij klassieke vaccins, die verzwakte of lamgeslagen virussen integraal in je lijf inbrengen, zodat je immuunsysteem in alle rust antistoffen kan ontwikkelen die een virus integraal de baas kunnen (4)(vergelijkbaar met het op natuurlijke wijze doormaken van een infectie), stimuleren de experimentele (5) coronavaccins je lichaam om zelf een enkel specifiek eiwit van het – vele tientallen eiwitketens lange – coronavirus te produceren.

Deze paragraaf heeft een bijzonder hoge foutdichtheid.

Subunit-vaccins

In de eerste plaats doet Baudet het voorkomen alsof “klassieke vaccins” altijd hele virussen bevatten. Dat is onjuist, hij vergeet daarbij subunit-vaccins die slechts een of enkele antigenen bevatten, en vaccins met virus-like particles. De meeste moderne vaccins zijn van zo’n type. Voorbeelden zijn het Hepatitis-B-vaccin en de HPV-vaccins, en diverse influenzavaccins. Ronduit hilarisch is het wat hij in voetnoot (4) schrijft:

Uitzonderingen daargelaten, zo wordt bijvoorbeeld bij het Tetanusvaccin ook één enkel eiwit ingebracht (maar Tetanus is een bacteriële infectie – geen virale).

Het eiwit in het tetanusvaccin is niet eens een antigen van de tetanusbacterie zelf, maar een zogenaamd toxoid, een gewijzigde versie van het toxine (gif) dat de tetanusbacterie produceert en dat het gevaarlijkste is aan de infectie.

“In alle rust”

In de tweede plaats is de frase “in alle rust” volstrekt misplaatst. Bij klassieke levend-verzwakte vaccins zoals tegen mazelen of tegen waterpokken wordt een levend virus geïnjecteerd dat zich daarna in het lichaam nog steeds vermenigvuldigt, zij het minder snel dan bij een in het wild voorkomend virus. Het immuunsysteem heeft dus helemaal niet “alle rust” maar moet zich teweerstellen tegen een zich uitbreidende infectie; vandaar ook dat bij beide vaccins regelmatig op de ziekte gelijkende symptomen zoals de typische uitslag, voorkomen.

Bij de vaccins die tegen COVID ontwikkeld zijn is daarvan geen sprake. De RNA-vaccins van Pfizer/BioNTech en van Moderna bevatten een kleine hoeveelheid RNA die een beperkte hoeveelheid spike-eiwit produceert, binnen twee dagen na vaccinatie, en daarmee is de kous af. Evenzo bij de vectorvaccins van AstraZeneca en Janssen: deze bevatten gemodificeerde adenovirussen die zich niet kunnen reproduceren en die daarom ook slechts een beperkte hoeveelheid spike-eiwit kunnen doen produceren.

Bij beide types kun je van tevoren een bovengrens uitrekenen aan het aantal spike-eiwit-moleculen dat het vaccin kan laten produceren. Dat kan van klassieke levend-verzwakte vaccins niet gezegd worden.

De vaccins zijn niet experimenteel

Baudet herhaalt voor de zoveelste keer de leugen dat de COVID-vaccins experimenteel zouden zijn. Hij doet dit met een semantisch woordspelletje in de voetnoot (5), waarin hij eerst naar een pagina van de FDA verwijst over medicijnonderzoek en vervolgens naar de beschrijving van het clinical trial voor Comirnaty, die zegt dat het trial nog doorloopt. Maar het loopt slechts door om te onderzoeken hoe lang immuniteit aanhoudt, niet om te kijken of het vaccin veilig is. Ik ben daar in een aparte blogpost eerder uitgebreid op ingegaan. De diverse vaccins zijn door zowel de FDA als door de EMA goedgekeurd en daarmee is de kous af.

“Stimuleren”

De woordkeus “stimuleren […] je lichaam om […] eiwit […] te produceren” verraadt een fundamenteel onbegrip van wat er gebeurt. De RNA-vaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna bevatten RNA-ketens die de instructies bevatten om het spike-eiwit te maken. Deze RNA-ketens gebruiken gewoon een deel van de machinerie van de cel — de ribosomen — om dat spike-eiwit te maken. Daar is niets “stimuleren” aan, dat is gewoon: aan het werk zetten.

“vele tientallen eiwitketens lange”

Wat Baudet bedoelt met deze zinsnede als beschrijving hoe een SARS-CoV-2-virus eruitziet ontgaat me. Om met Wolfgang Pauli te spreken, dit is “not even wrong”. Het is onzin. Een (corona)virus bestaat niet alleen uit eiwitten, maar primair uit RNA (roze/rood in het midden van het plaatje) en lipiden (vetten; de oranje ring in het plaatje). En het virus is niet langwerpig, zoals zijn zinsnede suggereert, maar bolvormig.

Baudet vervolgt dan met:

Dat ene eiwit wordt het spike-eiwit genoemd (en dit eiwit wordt zo genoemd omdat het er uitziet als een spijker). Het opwekken van dit eiwit kan op twee manieren, via mRNA (een techniek die wordt gebruikt door Pfizer en Moderna), of via een ander, aangepast virus (het zogeheten Adenovirus, een techniek die wordt gebruikt door Janssen, Astra-Zeneca en Sputnik).

De fouten hier zijn wat minder talrijk en minder storend. Het spike-eiwit wordt niet zo genoemd omdat het er als een spijker uitziet maar omdat het als een spijker uitsteekt uit de bolvorm.

Het gebruik van het woord “opwekken” is misplaatst. Opwekken doe je met iemand die neerslachtig is, of met iemand die dood is, maar niet met het alledaagse produceren van eiwitten in een (menselijke) cel.

Evenzo is het misplaatst om te spreken over het adenovirus: de adenovirussen zijn een familie van virussen. AstraZeneca en Janssen gebruiken twee verschillende adenovirussen in hun vaccins.

De reden dat Baudet dit aanstipt blijft geheel in het duister. Hij gaat niet in op de specifieke mechanismes hoe RNA-vaccins of vectorvaccins werken, en wat daar dan volgens hem mee mis zou zijn.

Gentherapie

Even plotseling als dat hij begon over de details van de COVID-vaccins stapt hij daar nu vanaf en gaat vervolgens naar een ander onderwerp:

En hoe je het precies wil noemen is natuurlijk altijd onderwerp van discussie, maar Robert Malone, uitvinder van de mRNA-techniek (6), noemt het ‘op gentherapie gebaseerde vaccins’ (7) – en dat is ook de reden dat deze regering besloot om vergunningsaanvragen voor gentherapie sterk te vereenvoudigen (zoals te lezen in de Staatscourant van 30 maart 2020). (8)

Dat is helemaal geen onderwerp van discussie. “Gentherapie” is, volgens de Engelse wikipedia:

Gene therapy is a medical field which focuses on the genetic modification of cells to produce a therapeutic effect or the treatment of disease by repairing or reconstructing defective genetic material.

Het moet dus gaan om (blijvende) verandering van het genetisch materiaal van (menselijke) cellen. Dat is overduidelijk niet het geval. Zowel het RNA in de RNA-vaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna, als de adenovirussen in de vectorvaccins van AstraZeneca en Janssen, zijn slechts tijdelijk aanwezig en veranderen niet het menselijk genetisch materiaal.

De vaccins zijn dus geen gentherapie.

Robert Malone

Vervolgens voert Baudet Malone op als de “uitvinder van de mRNA-techniek”. Die claim is sterk overtrokken: Malone heeft weliswaar twee vroege papers geschreven over het injecteren van RNA-materiaal, maar daarmee houdt zijn bemoeienis op, en hij heeft zijn academische carrière afgebroken nog voor zijn promotie. Nu komt hij voornamelijk in het nieuws omdat hij op allerlei manieren kwaadspreekt over de techniek waarvan hij beweert dat hij die zelf heeft uitgevonden, op bedenkelijke fora zoals Fox News en antivaxxer Del Bigtree. Hij is dus bepaald geen betrouwbare bron; zie dit Atlantic-artikel over hem.

Malones bewering onderbouwt ook niet Baudets suggestie dat de COVID-vaccins zelf gentherapie zouden zijn; Malone noemt ze “gene therapy-based vaccines”, oftewel vaccins die gemaakt zijn met behulp van gentherapie. Dat is wat anders.

Wetswijziging

Evenzo ondersteunt de regeling die Baudet aanhaalt niet de claim van gentherapie. De relevante bewoording in de regeling is:

voor de toepassing van medicinale stoffen en preparaten die bestaan uit genetisch gemodificeerde organismen of die deze bevatten

Het gaat hier dus om preparaten die bestaan uit GGOs, niet om preparaten die gentherapie zijn. Het injecteren van een vaccin dat genetisch gemodificeerde adenovirussen bevat, is net zo min gentherapie als dat het eten van een genetisch gemodificeerde tomaat dat is.

Voorlopige conclusie

Van de acht hoofdstukjes waarin Baudet zijn speech heeft onderverdeeld, hebben we er nu eentje behandeld. Het verhaal staat tjokvol met, vaak basale, fouten. Het verhaal springt van de hak op de tak, van ADE naar vaccintechnologie, naar gentherapie, zonder ergens serieus op in te gaan en zonder bij elk van de deelonderwerpen tot een conclusie te komen. Dat laatste is geen wonder: als er al een conclusie te trekken is uit elk van die onderwerpen, dan is het dat Baudet werkelijk niets heeft om zich druk om te maken.

Kortom, het is tot nu toe alleen maar een Gish-Gallop met suggestieve bangmakerij.