Jaron Harambam over David Prins
Gepubliceerd op 02-09-2021 en laatst gewijzigd op 02-09-2021
Een kritische beschouwing van Harambams waarde-oordeel
Jaron Harambam is socioloog en in 2017 gepromoveerd op complottheorieën en complotdenkers. Hij is thans verbonden aan de KU Leuven en houdt zich nog steeds wetenschappelijk met dit onderwerp bezig. Onlangs is zijn boek “The Truth is Out There” verschenen, waarin hij 18 complotdenkers onkritisch aan het woord laat.
Deze blogpost analyseert hoe kritisch Harambams houding is ten opzichte van zijn onderzoeksobject(en) in zijn uitlatingen over de video van David Prins van 9 mei 2020.
Twitter-discussie
In een Twitter-discussie prees Harambam de video van Prins aan met de woorden:
Na kritiek daarop van Pepijn van Erp, met een link onder andere naar Tom van Roodens debunk, komt Harambam inhoudelijk niet verder dan “Dat is prima”. Dat Harambam op een gegeven moment “debunk videos” schrijft terwijl het om twee debunk-teksten gaan, lijkt niet toevallig. De gehele teneur van zijn deel van de discussie duidt erop dat hij zich niet inhoudelijk met de materie bezighoudt, en zich niet afvraagt welke vragen nu zinvol zijn en niet. Sterker nog, Harambams eigen tweet:
komt door de vaagheid in de bewoordingen ook neer op het stellen van suggestieve vragen, oftewel “just asking questions“. Daarmee begeeft Harambam zichzelf in complotgebied. Harambam zegt weliswaar dat
maar werkelijk nergens — noch hier, noch elders — blijkt dan hoe hij dat zelf invult. Zijn claim “over die waarde samen beslissen” is ook een hele vreemde figuur: moeten ook mensen die geen enkele inhoudelijke kennis hebben van de materie meebeslissen over hoe waardevol elke bijdrage is?
Interview met NU.nl
In het interview met nu.nl van 22 mei 2020 komt Prins’ video ook ter sprake. Harambam zegt nu:
Als voorbeeld noemt hij het filmpje van longarts David Prins, die twijfelt aan het dominante verhaal dat vaccins de enige oplossing voor de coronacrisis zijn. “Die man stelt goede vragen over het blindstaren op vaccins en pleit voor alternatieve oplossingen en experimenten.
Wat de “goede vragen” zijn die Prins zou stellen, komt alweer niet uit de verf. Welke goede “alternatieve oplossingen” Prins aandraagt zegt hij ook niet, terwijl Harambam beweert Van Roodens debunk gelezen te hebben, waar hij kon lezen dat
- er geen bevolkingswijd tekort is aan micro-nutriënten zoals vitamine C, D, zink en selenium, en er ook geen aangetoond verband is met COVID-19;
- een campagne tegen obesitas lang duurt voordat ze vruchten afwerpt, en er al jaren zo’n campagne is;
- dat er óók gezocht wordt naar (gerepurposede) medicijnen die helpen tegen COVID-19, dus dat Prins keihard loog toen hij beweerde dat dat niet gedaan werd.
Voor de rest stelde Prins vragen naar de bekende weg, zoals: “weten we de groepsimmuniteit al” (ja, dat is genoeg in het nieuws geweest), of: “weten we al of het mogelijk is om een werkzaam vaccin te maken?” (nee natuurlijk niet).
Prins’ enige suggestie voor een experiment was om een festival te organiseren en kijken hoeveel mensen er ziek worden. Ook Harambam zou moeten weten dat zo’n experiment nooit en te nimmer door de medisch-ethische commissie goedgekeurd zou worden.
Harambam vervolgt zijn betoog met:
Hij wordt dan helemaal met de grond gelijk gemaakt omdat hij niet alles helemaal correct heeft, terwijl hij wel een goed verhaal heeft.
Maar dat “goede verhaal” had Prins niet. Dat hebben debunks als die van Van Rooden en Bart Klink aangetoond; en Harambam had die gelezen en had, neem ik aan, ook meegekregen dat Prins terugkwam op zijn video. De bewoording “niet alles helemaal correct” kan gelden als het understatement van de eeuw. Er klopte werkelijk niets aan Prins’ video, en dan beperk me nog tot de eerste drie minuten waarin hij min of meer bij wetenschap bleef en niet de laatste vijf minuten waarin hij door complotland dwaalde.
Harambam eindigt met:
Het is misschien inderdaad heel lastig om een goed werkend vaccin te vinden – zoals bij aids – en dan is het toch dom om daar alles op te zetten? Er zijn meerdere mogelijkheden, laten we die onderzoeken.
De vergelijking met HIV gaat om meerdere redenen niet op. Eén daarvan is dat het HIV-virus het immuunsysteem zelf aanvalt; een andere is dat het HIV-virus ontzettend snel muteert, terwijl dat bij coronavirussen juist niet het geval is.
Wat die “meerdere mogelijkheden” zijn waar Harambam alweer mee schermt wordt ook niet duidelijk. Zoals al aangegeven, aan repurposing van medicijnen (onderzoeken of bestaande medicijnen voor andere kwalen ook helpen tegen COVID-19) wordt ook heel veel aandacht besteed. Maar medicijnen helpen niet voorkómen dat mensen ziek worden. Er is maar één farmaceutische interventie die voorkomt dat mensen ziek worden: een vaccin; dat is zo’n beetje de definitie van het begrip vaccin.
Kortom, Harambam steekt voor NU.nl praktisch hetzelfde verhaal af als 10 dagen daarvoor in de Twitter-discussie.
Conclusie
Het lijkt er sterk op dat Harambam zich op geen enkele manier inhoudelijk verdiept in de materie, maar werkelijk iedereen verwelkomt die “vragen stelt”, zonder zichzelf af te vragen of de gestelde vragen wel zinnig en/of nuttig zijn. Het lijkt er ook sterk op dat Harambam, geconfronteerd met kritiek van mensen zoals Pepijn van Erp en Jonathan van het Reve die dat duidelijk wel gedaan hebben, die kritiek niet mee aan boord neemt, maar straal negeert en een week later doodleuk hetzelfde verhaal afsteekt.
Turingtest
Alan Turing bedacht het concept van de “turingtest” in 1936 als experiment voor kunstmatige intelligentie (AI). Een AI-machine is succesvol als een persoon die met de AI chat, niet kan onderscheiden of hij met die AI chat of met een mens van vlees en bloed.
Hetzelfde concept zou je kunnen toepassen op serieuze kritische denkers en complotdenkers. Het is niet zo heel eenvoudig een sluitende definitie te geven van een complotdenker, maar iemand met enige ervaring met complotdenkers kan uit een chat of een discussie op social media of op een discussieforum snel concluderen of zijn correspondent een complotdenker is of dat die een kritische denker is met serieuze vragen.
Tot dusver kan ik uit de discussies die Harambam voert hem niet onderscheiden van een complotdenker.