Dan Erickson over het immuunsysteem

Gepubliceerd op 28-02-2021 en laatst gewijzigd op 11-05-2021 <!– door Daniël Tuijnman –>

Eerstehulp-arts Dan Erickson vertelt over het immuunsysteem. Zijn verhaal is deels onwaar en zit vol met gaten.

Op Facebook gaat thans een fragment rond van de persconferentie die Dan Erickson en Artin Massihi, de “Bakersfield dokters”, op 22 april 2020 hielden en die toen even een hit was, totdat pers er kritisch op insprong en Youtube hem verwijderde vanwege de desinformatie die de twee heren verspreidden, en sterker nog, de twee verenigingen van Eerste Hulp-artsen in de VS een gezamenlijke verklaring uitbrachten waarin ze zich distantiëren van de uitlatingen van Erickson en Massihi.

Voor een uitgebreide bespreking van de gehele video van bijna een uur, zie de blog van de altijd onvermoeibare Orac. Liz Ditz heeft een compilatie met kritieken van anderen.

Het fragment begint bij ca. 18 minuten in de oorspronkelijke video, en Erickson begint met uit te weiden hoeveel Massihi en hij wel niet immunologie hebben bestudeerd, en vervolgens probeert hij ons uit te leggen hoe het immuunsysteem werkt.

Dokter Massihi gaf vroeger les in immunologie, we hebben beiden jaren gestudeerd over microbiologie, virologie en biochemie.

We hebben er ons levenswerk van gemaakt om dit onderwerp te begrijpen.

Het CV van Dan Erickson heb ik niet kunnen vinden. Hij is in Californië ingeschreven als SEH-arts en heeft een opleiding tot DO – doctor in osteopathy – gehad. Er is niets dat erop wijst dat hij iets bijzonders geleerd heeft in zijn studie. Artin Massihi heeft een LinkedIn-pagina. Daar zien we dat hij eerst vier jaar voor een BSc in biologie gestudeerd heeft en daarna vier jaar voor een MD met specialisatie SEH-arts. Er staat niets over dat hij gedoceerd zou hebben in immunologie, en als hij er meer les over gehad heeft, dan is het omdat hij in beide studies grofweg hetzelfde heeft gehad.

Het is ook niet de primaire taak van een SEH-arts om gespecialiseerd te zijn in immunologie of infectieziekten.

Het immuunsysteem wordt opgebouwd door blootstelling aan antigenen: virussen, bacteriën.

Al bij zijn eerste zin waarin Erickson probeert uit te leggen hoe het immuunsysteem werkt, gaat hij de mist in. Het immuunsysteem bestaat uit een aangeboren deel, en een adaptief deel.

Vóór het aangeboren deel is de eerste verdedigingslinie van ons immuunsysteem simpelweg de huid, als fysieke barrière. Dat geldt ook voor de wand van onze luchtwegen en van het maag-darmkanaal, het zogenaamde endotheel.

De tweede verdedigingslinie is het aangeboren deel. Dit bestaat ongeacht de aanwezigheid van antigenen. Neutrofiele granulocyten ruimen lichaamsvreemde cellen (bijvoorbeeld bacteriën) op, natural killercellen doden cellen die geïnfecteerd zijn door virussen, en dendritische cellen scheiden interferonen af om naburige cellen te signaleren op de aanwezigheid van virussen.

Je maakt een antigeen-antilichaam-complex, je maakt immunoglobulinen (IgG, IgM), dit is hoe je immuunsysteem opgebouwd wordt

Dit is hoe het adaptieve immuunsysteem “opgebouwd” wordt, en dan nog half en achterstevoren uitgelegd ook. Op het moment dat er een indringer is, pakken antigen-presenterende cellen (APCs) antigenen van die indringer op en nemen dat mee naar een lymfeknoop. Zo’n antigen is bijvoorbeeld een eiwit van de eiwitmantel van een virus.

In de lymfeknoop activeert een APC, met behulp van T-helpercellen, B-cellen die toevallig dat specifieke antigen herkennen en er antistoffen tegen aan kunnen maken. Deze B-cellen gaan zich nu als een gek vermenigvuldigen, en produceren grote hoeveelheden antilichamen (antistoffen), de immunoglobines waar Erickson het over heeft, die dus specifiek zijn voor deze indringer. Deze immunoglobines zweven vrij in het bloed en binden zich aan een antigen; en zo’n antigeen-antilichaam-complex is dan een hapklare brok voor fagocyten, weer andere immuuncellen.

Voordat dit hele proces goed op gang is gekomen, zijn we pakweg een week verder na de infectie. En wat heel belangrijk is: nadat de indringer verslagen is en de infectie geheel over is, verdwijnt deze kennis niet. Er blijven specifieke antistoffen voor deze indringer in het bloed rondzwemmen, en er blijven B-geheugencellen die de antistof “onthouden” en ervoor zorgen dat bij een volgende infectie met dezelfde indringer snel overgegaan kan worden tot productie van meer antistoffen. Dat is de reden waarom na een mazeleninfectie, of na een mazelenvaccinatie (met verzwakt mazelenvirus) je je leven lang beschermd blijft tegen een volgende mazeleninfectie: de aanwezigheid van mazelen-specifieke antistoffen in het bloed zorgt ervoor dat de mazelenvirussen geen kans hebben, en als het er net te veel zijn, zijn er nog de mazelen-specifieke B-geheugencellen die nieuwe antistoffen kunnen aanmaken en nieuwe mazelen-specifieke B-cellen kunnen klonen.

Dit is overigens maar de helft van het adaptieve immuunsysteem, het zogenaamde humorale deel, van het Griekse woord humor = vloeistof, omdat dit zich afspeelt in de lichaamsvloeistoffen (bloed, lymfe).

Het andere deel, het cellulaire deel, is gebaseerd op T-cellen. In een ander deel van de lymfeknoop vinden de APCs die met hun antigenen leuren, T-cellen die dit antigen herkennen. Deze T-cellen worden daarop ook geactiveerd, gaan zich als een gek vermenigvuldigen en verspreiden zich door het lichaam. Op het moment dat zo’n cytotoxische T-cel een cel herkent die door het betreffende virus geïnfecteerd is, scheidt de T-cel een signaalstofje (cytokine) af aan de cel waarop de cel zelfmoord (apoptose) pleegt.

Sommige van deze cytotoxische T-cellen ontwikkelen zich tot T-geheugencellen die, net als de B-geheugencellen, decennia lang overleven en zo deze kennis van het immuunsysteem bewaren.

Dat is immunologie 101, en dat kan Erickson kennelijk ook al niet goed reproduceren.

Overigens is dit ook het hele principe waar vaccinatie op berust: bij vaccinatie “train” je het adaptieve immuunsysteem om die specifieke antistoffen, en B- en T-geheugencellen te maken, zodat de volgende keer de indringer gelijk herkend wordt.

De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat de zo verworven immuniteit niet altijd levenslang is. Bij de meeste indringers is dit wel het geval, maar bij bijvoorbeeld kinkhoest duurt de immuniteit maar gemiddeld tien jaar.

Resumerend:

1. Het aangeboren deel van het immuunsysteem bestaat ongeacht de aanwezigheid van indringers en kan die generiek aanpakken
2. Het adaptieve deel van het immuunsysteem moet getraind worden op een specifieke indringer
3. Maar als het eenmaal getraind is, onthoudt het ook die indringer zodat het die een volgende keer direct herkent.

Je neemt geen klein kind, verpakt hem in bubble wrap in een kamer en zegt: “ga een gezond immuunsysteem maken”

Zoals we hierboven gezien hebben, is dit onzin. Het aangeboren deel van het immuunsysteem bestaat al. Het adaptieve deel traint zich specifiek voor een indringer en onthoudt die. Zelfs als je iemand een jaar in bubble wrap wikkelt, dan nog onthoudt diens immuunsysteem hoe een mazelenvirus er uitziet.

Ons immuunsysteem is gewend om dingen aan te raken, we wisselen bacteriën uit, stafylokokken, streptokokken, virussen. Elke dag ontwikkelen we hiertegen een immuunrespons. Wanneer je mij dat afneemt, daalt mijn immuunsysteem.

Het immuunsysteem ontwikkelt niet elke dag nieuwe immuunresponsen. Dat doet het (adaptieve) immuunsysteem alleen als er een nieuwe indringer komt die het nog niet kent.

Daarnaast is het onzin te stellen dat door de maatregelen tegen het SARS-CoV-2-virus, het immuunsysteem niets meer te doen zou hebben. Het is een illusie dat je door afstand houden en je handen regelmatig goed wassen, je helemaal geen indringers meer binnenkrijgt. Je immuunsysteem houdt nog voldoende te doen.

Als waar zou zijn wat Erickson hier beweert, dan zou dus ook na een jaar lockdown je immuunsysteem “vergeten” zijn hoe mazelen eruit ziet en zou je weer bevattelijk zijn voor een mazeleninfectie. Dat geloof je toch ook niet?

het aanrecht schoon aan het vegen, bezorgd over precies die zaken die ik nodig heb om te overleven.

Ik val in herhalingen: door je aanrecht schoon te vegen (dat deed je toch sowieso al?) en regelmatig je handen te wassen, wordt je immuunsysteem niet plotseling lui of vergeet het bekende indringers te herkennen.

Wij twee samen hebben 40 jaar ervaring hierin. Dit is gezond verstand-immunologie.

Dat eerste is een aperte onwaarheid: noch Erickson, noch Massihi, zijn infectioloog of viroloog of immunoloog. Ze zijn SEH-arts, ze krijgen mensen binnen die bloeden van een steekpartij of die een acute pancreatitis hebben, of een aanval van een niersteen. Dat heeft allemaal bitter weinig te maken met infecties door pathogenen.

In de rest van het verhaal – vragen en antwoorden – wordt er niets nieuws meer behandeld.

Conclusie

Erickson overdrijft zwaar, zo niet liegt, over zijn eigen kwalificaties en die van zijn collega Massihi. Zijn verhaal over hoe het immuunsysteem werkt en wat de invloed van anti-corona-maatregelen daarop is, is zwaar overdreven tot bezijden de waarheid.