Daniël Debunkt

Dagelijkse debunks over COVID-19

Hypericon verspreidt desinformatie

Gepubliceerd op 11-03-2021 en laatst gewijzigd op 17-05-2021 <!– door Daniël Tuijnman –>

Huisartsenpraktijk Hypericon in Nijmegen verspreidt desinformatie onder hun patiënten, en vervangt deze fluks door een nieuwe brief.

Op 7 maart kwam de Nijmeegse huisartsenpraktijk Hypericon in de Gelderlander in het nieuws vanwege brieven die ze verspreidden onder hun patiënten. Het betrof hier twee brieven: een algemene met “medische informatie over het Vaccin tegen de Covid-19 virusinfectie” (een titel die al wenkbrauwen doet fronsen) en een specifieke over het AstraZeneca-vaccin. De nieuwspagina van hun website liet op dinsdag 9 maart dit zien:

Vandaag, 10 maart, staat er op dezelfde plek deze tekst:

De algemene brief is verdwenen, en er staat een nieuwe brief over het AstraZeneca-vaccin.

Dat is opmerkelijk. In de Gelderlander verklaarde huisarts Carolien Grooters:

Dat de gegeven informatie deels onjuist is, is volgens Grooters onwaar. ,,Ik heb het van de site van AstraZeneca.’’ 

en bovenaan de oude AstraZeneca-brief, zoals ik die op 9 maart gedownload heb, staat:

Na aanleiding van het bericht in de Gelderlander van 7 en 8 maart met betrekking tot onze brief over het AstraZeneca vaccin zullen wij vandaag bronnen vermelden waarop de uitspraken zijn gebaseerd. We gaan achterhalen op welke wetenschappelijke onderzoeken het RIVM hun uitspraken baseert. Wij hebben deze (nog) niet kunnen vinden.

Die vermelding van bronnen is niet te vinden op hun website, maar ze hebben wel hun brieven verwijderd. Kennelijk staan ze niet zo ferm achter hun eigen uitspraken.

Ik ga eerst de twee AstraZeneca-brieven vergelijken, de “oude” van 2 maart en de “nieuwe” van 9 maart. Daarna kijk ik naar de eerdere algemene brief.

De AstraZeneca-brief

Op de eerste pagina lijkt het aanvankelijk nog min of meer dezelfde brief, afgezien van de typografie die compleet anders is. In de inleiding zijn alleen twee zinnen geschrapt die refereren naar de eerdere brief – logisch – en onder het kopje “Hoe werkt het AstraZeneca vaccin?” staat ook nog dezelfde tekst.

Maar daarna kijken we naar een compleet andere brief. De paragraaf over het resultaat van het onderzoek, luidde in de oude brief als volgt:

In de nieuwe brief staat er echter:

Er staat zowaar een bron bij genoemd, maar die bron vertelt iets totaal anders. Om welk artikel het gaat is niet helemaal duidelijk omdat de bronvermelding zo onbeholpen is; ik denk deze preprint.

Strikt genomen klopt de oude tekst met wat er in het EMA assessment report staat. Maar daar staat nog ietsje meer, op pagina 171:

No reliable efficacy estimate could be established against severe COVID-19 or hospitalisation; however, it is likely that severe disease will be prevented as a consequence of preventing symptomatic COVID-19. Further follow up is expected in post-authorisation effectiveness studies to confirm this.

Bovendien zit er ruim een maand en miljoenen toegediende doses tussen het EMA assessment report (29 januari) en de brief van Hypericon (2 maart), waarin onder andere de eerder genoemde preprint is verschenen.

De passage “de fabrikant van AstraZeneca” is taalkundig om van te gruwen. AstraZeneca is de fabrikant. Die tekst had of moeten luiden “de fabrikant van het AstraZeneca-vaccin”, of simpelweg moeten luiden “AstraZeneca”. Maar als ik op alle taalfouten ga wijzen ben ik morgen nog bezig.

Besmettelijkheid

Ik ga niet bij elke paragraaf het verschil laten zien of bespreken. De paragraaf over besmettelijkheid luidde als volgt:

en luidt nu:

Ook die tekst is dus radicaal gewijzigd; de nieuwe tekst komt letterlijk van de website van het CBG, onder punt 14. De oude tekst maakte nogal rare claims.

Dat de kans op milde klachten kleiner werd was het resultaat van het fase 3-onderzoek. Om daar nu “lijkt” van te zeggen wekt de suggestie dat dit een erg onzeker resultaat is.

Van de volgende zin is allereerst niet geheel duidelijk wat bedoeld is. “corona krijgt zonder klachten”: is “corona” de infectie of de ziekte? In het laatste geval staat hier onzin. En als de infectie bedoeld is, dan is de vraag waar ze dit op baseren. Het is wel heel knap dat Hypericon weet dat het aantal besmettingen niet afneemt terwijl ze eerst zeggen dat transmissie niet onderzocht is.

De laatste zin is ronduit absurd. Natuurlijk is er geen “bewijs” dat de samenleving terug naar normaal kan, maar het is wel heel waarschijnlijk dat in de praktijk blijkt dat ook het AstraZeneca-vaccin het aantal ernstige ziektegevallen en ziekenhuisopnames doet verminderen en dat dientengevolge allerlei maatregelen versoepeld worden. Ik zeg bewust niet “terug naar normaal”, maar dat is een drogreden (“nirvana fallacy“) die Hypericon hier gebruikt om stemming te maken tegen vaccinatie.

Veiligheid

Als derde voorbeeld wil ik de paragrafen over veiligheid vergelijken. De oude paragraaf luidde:

En de nieuwe luidt:

De passage in de oude tekst over 4 fasen heeft iemand uit de duim gezogen. Er is een vierde fase onderzoek, die heet “post-marketing surveillance”, oftewel: dat is het monitoren van een geneesmiddel in de praktijk, door vervolgonderzoeken van de fabrikant, en door meldingen bij instanties als het Lareb. Er kunnen daarbij altijd nog (zeldzame) dingen boven tafel komen. Maar dat gebeurt dus nadat er een marktvergunning is afgegeven.

De oude tekst over bijwerkingen was pure bangmakerij, maar ook de nieuwe tekst deugt niet. Hypericon schrijft hier dat de goedkeuring voorlopig is (alleen) omdat er niets bekend zou zijn over bijwerkingen op lange termijn. Dat is een grote verdraaiing. De EMA schrijft daar dit over:

These trials and additional studies will provide information on how long protection lasts, including against new variants of the virus, how well the vaccine prevents severe COVID-19, how well it protects older people, immunocompromised people, children and pregnant women, and whether it prevents asymptomatic cases.

In addition, independent studies of COVID-19 vaccines coordinated by EU authorities will also give more information on the vaccine’s long-term safety and benefit in the general population.

Die “lange-termijnbijwerkingen” zijn dus maar een voetnoot in dat verhaal. Het is sowieso een mythe die door antivaxxers wordt rondgepompt dat vaccins lange-termijnbijwerkingen zouden hebben. Er is nog nooit een vaccin geweest dat een bijwerking had die pas op de lange termijn ontstond. Hoogstens is er sprake van een bijwerking die pas ontdekt wordt nadat een vaccin miljoenen keren is toegediend, omdat de bijwerking zo zeldzaam is. Maar dan is het wel een bijwerking die kort na toediening van het vaccin optreedt.

De oproep

Bij de paragraaf over bijwerkingen is een link toegevoegd naar de website thuisarts.nl en bij de paragraaf over de oproep is een zin weggehaald dat de brief bij de oproep meegestuurd wordt:

Deze uitleg over het vaccin, dit zien wij als informed consent. U stemt hiermee in dat u op de hoogte bent van het risico dat verbonden is aan het nemen van een vaccin waarover nog veel onduidelijkheid bestaat omtrent mogelijke bijwerkingen, ook op de lange termijn.

Net zoals Rob Elens eerder, vindt Hypericon dus dat hun eigen angstverhalen onderdeel moeten zijn van de informed consent, en benadrukken ze nog eens dat er “veel onduidelijkheid” zou zijn. Hoeveel medicijnen zouden ze voorschrijven die getest zijn op 23.753 personen en inmiddels miljoenen keren toegediend, waarvan ze met geen woord daarover reppen?

En alsof dat niet genoeg is, sluit de oude brief ook nog af met de zin:

Het team van Hypericon wenst u een zorgvuldige afweging toe met een besluit waar u zelf achter kunt staan.

om het nog maar eens in te peperen. De nieuwe brief heeft als toevoeging op het eind:

Vanaf 15 dagen na het 2e vaccin is de werking volledig.

Indien u in de afgelopen 6 maanden (bewezen) Corona hebt doorgemaakt volstaat 1 vaccinatie (Advies gezondheidsraad 8 maart 2021).

Dat dat laatste ontbrak in de oude brief van 2 maart kan niet kwalijk genomen worden, maar de zin daarboven is wel essentiële informatie die in de oude brief ontbrak.

De algemene brief

De algemene brief is gedateerd op 12 januari en kunt u online hier vinden.

Samenvatting en conclusie

Hypericon had twee brieven op hun website staan en naar hun patiënten gestuurd. Toen de Gelderlander daarvan hoorde, beweerden ze dat ze alles konden onderbouwen en wetenschappelijke bronnen zouden toevoegen. In plaats daarvan hebben ze hun tweede brief radicaal herschreven, en (onbeholpen) van bronnen voorzien. De tekst is daardoor ook radicaal verbeterd, maar kan hier en daar nog niet de toets der kritiek doorstaan.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *