Gepubliceerd op 05-09-2021 en laatst gewijzigd op 05-09-2021 <!– door Daniël Tuijnman –>

Een beschouwing van Bijls doemverhalen van 21 maart 2020 in het Parool

In het Parool van 21 maart 2020, aan het begin van de corona-pandemie, schreef Dick Bijl een opiniestuk onder de titel “Vaccins en medicijnen te vroeg op de markt brengen kan levens kosten“. Deze blogpost beschouwt zijn doemverhalen met de kennis van toen en met de kennis van nu.

Met de kennis van toen

Dick Bijl is al jarenlang een scherp criticus van de farmaceutische industrie en van (te veel) medicijngebruik. Het mag dan ook geen verbazing wekken dat hij nogal scherp insteekt. Maar hij slaat in dit opiniestuk regelmatig de plank mis met zijn uitspraken.

Softenon

De inleiding van het artikel gaat over Softenon en hoe dit het toezicht op medicijnen heeft veranderd. Bijl geeft daarmee dus toe dat je het Softenon-schandaal niet als maatstaf mag nemen, zoals ik in deze blogpost ook betoogd heb, maar hij zet hiermee wel de toon voor het artikel.

Vioxx

Voor een modern schandaal wendt Bijl zich dan tot Vioxx, en beweert dat dat ca. 120.000 mensen het leven heeft gekost. Dat lijkt me een erg hoge schatting; volgens de New Scientist:

Now two new studies suggest that huge numbers of people may have been put at risk by taking Cox-2 inhibitors. The first, published online in The Lancet on Tuesday, suggests that Vioxx could have caused between 88,000 and 140,000 extra cases of serious coronary heart disease in the US.

zit dat getal tegen het bovenste eind van de schatting uit het Lancet-artikel. Vervolgens claimt hij over een ander middel:

Het anti­diabeticum rosiglitazon (Avandia) kostte ruim 47.000 mensen het leven

maar in een meta-analyse over de risico’s van dit middel lees ik:

Results Rosiglitazone significantly increased the risk of myocardial infarction […] without a significant increase in risk of cardiovascular mortality

Ook in dit geval claimt Bijl dus nogal hoge sterftecijfers die de literatuur niet ondersteunt.

Tamiflu

Vervolgens refereert Bijl aan de beperkte effectiviteit van tamiflu. Dat is nu genoegzaam bekend, en het is ook duidelijk dat het maken van antivirale middelen heel moeilijk is. De enige virale infectie waartegen succesvolle middelen bestaan (al genezen ze niet maar onderdrukken ze alleen de symptomen), is HIV. De rechtszaak over Tamiflu, waarbij 1,5 miljard dollar geclaimd wordt, is wel een interessante constructie; hij is aangespannen door epidemioloog Tom Jefferson:

Still, Jefferson filed the suit under the U.S. False Claims Act, which allows individuals to bring claims on behalf of the government. The lawsuit alleges that Roche falsely claimed Tamiflu’s benefit, which led the U.S. government to spend about $1.5 billion on stockpiling the drug for pandemic use.

Last September, federal prosecutors wrapped up their investigation of the allegations and declined to join Jefferson’s case.

De “stockpiling” vond plaats tijdens de Mexicaanse-grieppandemie van 2009/2010. Het is ook interessant dat kennelijk de Officier van Justitie niet geïnteresseerd is te vervolgen.

Spaanse griep

Vervolgens claimt Bijl:

De Spaanse griep kostte circa 50 tot 100 miljoen mensen het leven. Onvermeld bleef dat mogelijk een deel hiervan veroorzaakt werd door onoordeelkundig gebruik van aspirine, destijds vrijwel het enige beschikbare medicijn. Het werd in veel te hoge doseringen toegediend en was volgens sommige infectiologen verantwoordelijk voor fatale bloederige longontstekingen.

Dat is een leuk verhaal, maar die kan Bijl beter reserveren voor bij recepties of aan de bar. Ik heb welgeteld één wetenschappelijk artikel gevonden, uit 2009, dat die hypothese naar voren brengt, en een aantal nieuws- en populair-wetenschappelijke sites zoals het Smithsonian, Science Daily, en de New York Times die daar aandacht aan besteedden, maar geen enkele serieuze follow-up van de hypothese, behalve dit artikel dat de hypothese verwerpt.

Een ander aardig weetje is dat er een complottheorie was, dat de Duitsers aspirine gebruikten om de Amerikanen ziek te maken met griep.

Pandemrix

Zonder het vaccin bij naam te noemen, gaat Bijl verder over de Mexicaanse-grieppandemie:

De pandemie van 2009-2010 werd door virologen als zeer ernstig ingeschat. Met alle macht werd gewerkt aan een vaccin. De ontwikkeling en veilige productie duurt meer dan zes maanden. Voor de overheid vormden de waarschuwingen van de virologen een reden om de meeste voorzorgsmaatregelen voor medicijn- en vaccinonderzoek te laten varen en het vaccin in de algemene bevolking te testen.

Dit is een verkeerde voorstelling van zaken. Al jaren vóór de pandemie kwam, had de EMA regels opgesteld voor een eventueel pandemisch griepvaccin, en het goed gevonden dat farmaceuten een “pandemic preparedness vaccine” ontwikkelden waar dan later het pandemische virus ingeplugd kon worden. Zie ook mijn eigen blogpost over Pandemrix. Er was ook geen half jaar de tijd om een vaccin te ontwikkelen: de WHO ging in mei met farmaceuten om de tafel zitten en in september moest het er zijn. Dat zijn vier en een halve maand.

Terwijl de werking onvoldoende was onderzocht, gold dat ook voor bijwerkingen. Het is bekend dat artsen bijwerkingen onvoldoende melden bij het nationale bijwerkingenturfcentrum Lareb en bij dit experiment werd dat nog eens extra duidelijk. Later bleek een verhoogd risico op narcolepsie, onbedwingbare slaapaanvallen.

Ook hier doet Bijl de geschiedenis geweld aan, en is hij onnodig kwetsend naar artsen en naar het Lareb. Zoals ik in mijn eigen blogpost heb beargumenteerd verdraait Bijl het gebeurde op twee manieren:

1. de narcolepsie was ook in een uitgebreid fase 3 onderzoek niet naar boven gekomen
2. er is nog steeds geen consensus over een causaal verband, zelfs niet over een verhoogd risico buiten Zweden en Finland.

Druk van de farmaceutische industrie

Tot slot noemt Bijl (hydroxy)chloroquine en interferon als middelen die in vitro potentieel effect hebben maar nog niet in vivo dat hebben laten zien. Hij spreekt zijn vrees uit dat goede principes bij de invoering van (nieuwe of gerepurposede) medicijnen en vaccins zonder gedegen onderzoek op de markt zouden komen, en dat dan (natuurlijk) onder druk van de farmaceutische industrie.

Dat laatste gold al niet toen Bijl dat schreef. De HCQ-lobby tekende zich toen al af als een coalitie van megalomane wetenschappers als Didier Raoult, kwakzalvers zoals Rob Elens, en van (fascistische) populisten zoals Donald Trump en Thierry Baudet. Er was daarbij geen farmaceut te bekennen; er valt aan een oud middel als HCQ ook geen droog brood te verdienen.

Met de kennis van nu

Anderhalf jaar later is het instructief te kijken wat van Bijls doemvoorspellingen is uitgekomen, en waar Bijl nu staat.

Medicijnen

Er zijn geen nieuwe medicijnen tegen COVID-19 op de markt gekomen; dat moge niet verbazend zijn. Er zijn talloze medicijnen in rigoureuze trials uitgeprobeerd, en sommige worden in het ziekenhuis gebruikt, zoals dexamethason.

Hydroxychloroquine

De HCQ-lobby is nooit ondersteund door de farmaceutische industrie, maar alleen door van het padje geraakte medici zoals Raoult, Elens, de American Frontline Doctors, het Artsen Covid Collectief, een heleboel kwakzalvers, en (fascistische) populisten zoals Donald Trump en Thierry Baudet. De Nederlandse ziekenhuizen hebben weliswaar in de eerste golf hieraan toegegeven en wel 80% van de patiënten HCQ gegeven, maar zijn na het mislukken van het Solidarity-trial en het Recovery-trial daarmee gestopt. De Inspectie heeft hard opgetreden tegen huisartsen zoals Elens die het in de eerste-lijn wilden gebruiken.

Ivermectine

Hetzelfde als hierboven beschreven voor HCQ, geldt voor ivermectine. Ook dit medicijn wordt, ondanks dat het niet bewezen werkt en zelfs schadelijk kan zijn, door een soortgelijke coalitie gepromoot. De farmaceut die het produceert, Merck, Sharp & Dohme, moet daar niets van hebben en heeft zelfs een waarschuwing op zijn website staan.

Vaccins

Er zijn inmiddels de nodige vaccins op de markt, en de procedures voor testen en toelating zijn gestroomlijnd, maar er is nergens op beknibbeld. Na honderden miljoenen vaccinaties wereldwijd blijken de bijwerkingen ook van eenzelfde ordegrootte als bij, bijvoorbeeld, een BMR-prik of een DKTP-prik.

Bijls eigen positie

Dick Bijl was in juni 2020 mede-woordvoerder van de “Brandbrief” en is sinds najaar 2020 lid van de klankbordgroep van het Artsen Covid Collectief. En wat lezen we daar op de website?

10 oktober 2020 Dr. Jolanda Lammers en dr. Paul Groeneveld, onderzoekers en internist-infectiologen in het Zwolse Isala, deden een landelijk retrospectief onderzoek onder 1064 patiënten.

Na de rigoureuze, massale, NHS- en WHO-trials die geen effect lieten zien, wordt hier een kwalitatief slecht onderzoek naar HCQ gepromoot. Elders promoot de website onbewezen theorietjes:

Veel mensen hebben zonder het te weten chronische tekorten aan vitamines en mineralen, bijvoorbeeld een tekort aan vitamine C, vitamine D en zink, welke juist ons immuunsysteem ondersteunen.

en linkt de website zelfs naar de website van HCQ-fanaat Rob Elens;

Op Zelfzorg Covid-19 lees je hoe je ervoor kunt zorgen dat er geen chronische en acute tekorten aan mineralen en vitamines zijn zodat je immuunsysteem optimaal kan functioneren. 

een bewering die Elens uit zijn orthomoleculaire duim heeft gezogen. Elders jammert hun website over de boetes:

Artsen die (hydroxy)chloroquine of ivermectine voorschrijven tegen covid-19 krijgen daarvoor vanaf nu een boete van maximaal € 150.000 opgelegd door de inspectie. 

Kortom, het Artsen Covid Collectief is een fan van (zelf)medicatie met HCQ, en evenzo met ivermectine; het opzoekwerk daarover laat ik als oefening aan de lezer.

Dick Bijl, die ooit zo kritisch was op onbewezen medicijnen, is nu een van de hoofdfiguren achter een club die onbewezen medicijnen promoot. Hoeveel hypocrieter wil je het hebben?