Interview met Ad Verbrugge in de NRC, 28 februari 2021

Gepubliceerd op 02-03-2021 en laatst gewijzigd op 11-03-2021 <!– door Daniël Tuijnman –>

Filosoof Ad Verbrugge blijkt niet alleen dor-houter te zijn, maar ook antivaxxer en sociaal darwinist.

In de NRC van 28 februari 2021 stond een interview met Ad Verbrugge, filosoof aan de Universiteit Leiden. Dit interview staat ook online, en met name is opvallend dat online een tweetal passages zijn gesneuveld die wel in de gedrukte versie staan. Het betreft de twee met markeerstift aangeduide passages in deze foto, tegen het eind van het interview:

In de online-versie staat hierover:

Correctie (1-3-2021): Aanvankelijk werd een langere versie van dit interview gepubliceerd. Enkele passages zijn geschrapt omdat de wetenschappelijke onderbouwing ervan ontbrak.

Dat is een merkwaardige verantwoording. Voor een heleboel andere beweringen die Verbrugge heeft gedaan in het interview ontbreekt ook wetenschappelijke onderbouwing.

Wat wel relevant is, is dat Verbrugge deze dingen gezegd heeft, en dat ze dus iets zeggen over zijn gedachtegoed.

Verbrugge als dor-houter

In het eerste deel van het interview ontpopt Verbrugge zich als een dor-houter die de ideeën van Herstel-NL aanhangt en, anders dan de leiders van Herstel-NL die doen alsof hun ideeën werken, het ronduit accepteert als er daardoor duizenden (kwetsbare) medeburgers overlijden.

Verbrugge hangt daarbij de nodige drogredeneringen op en trekt met name stropoppen op; dat werk ik later nog uit.

De eerste ingekorte passage

De delen van deze alinea die nog wel online staan zijn ook al problematisch.

Ook is mijn angstbeeld dat steeds nieuwe mutanten – er schijnt inmiddels een NewYorkse variant opgedoken te zijn – of zelfs nieuwe virussen ons dwingen tot steeds nieuwe maatregelen en vaccinatierondes.

Of de toekomst er zo uit gaat zien, weten we niet, dat kunnen ook virologen niet voorspellen. Maar één ding is hier wel ironisch aan. Mutanten ontstaan doordat virus circuleert, en Verbrugge heeft net lopen pleiten voor een beleid waarbij het SARS-CoV-2-virus zo veel mogelijk vrij baan gegeven wordt. Hij pleit dus voor beleid dat zijn eigen angst bewaarheid doet worden.

Zijn angst voor “vaccinatierondes” begrijp ik ten enen male niet. We vaccineren in Nederland nu al jaarlijks zo’n 6 miljoen mensen tegen de griep; in de VS is dat nog veel meer, daar wordt iedereen aangemoedigd een griepprik te halen en kun je die zo bij de drogist krijgen. Wat is er dan bijzonder angstig aan een jaarlijkse COVID-vaccinatie, als het daartoe zou moeten komen?

Of dat we met steeds nieuwe medicijnen steeds nieuwe bijwerkingen van de vaccins moeten bestrijden. Bij ouderen zie ik dat nog wel voor me, maar bij jongeren?”

De eerste zin is een enorme leugen. Verbrugge doet hier alsof vaccinaties veel voorkomende bijwerkingen hebben waartegen medicijnen ontwikkeld moeten worden. Dat is helemaal niet waar. Vaccinaties hebben heel zeldzame ernstige bijwerkingen – denk aan een geval per miljoen vaccinaties – en dat zijn bekende condities, waar niet “steeds nieuwe medicijnen” voor ontwikkeld moeten worden. Vaccinaties hebben ook veel voorkomende ongevaarlijke, voorbijgaande bijwerkingen zoals rode plek rond de inentingsplek of een dagje koorts. Als je die koorts vervelend vindt, neem je een paracetamol.

Ik heb deze drogreden nog nooit eerder gehoord, maar deze bewering plaatst Verbrugge zonder enige twijfel in de categorie “antivaxxer”.

Wat hij met de tweede zin beoogt, is mij niet duidelijk. Vooralsnog zijn de COVID-19-vaccins slechts toegelaten voor 16 jaar en ouder, dus waar heeft hij het over?

Het eerste verwijderde deel

Deze passage vervolgt in de krant dan met:

Steeds nieuwe vaccinaties maken ons als soort niet sterker, maar juist zwakker. Ziek worden is niet alleen slecht. Het vitaliseert juist ook ons immuunsysteem.

Deze tekst is verbijsterend. Beweert Verbrugge hier serieus dat het doormaken van mazelen – met risico op encefalitis, dood, SSPE, en met langdurige schade aan je immuunsysteem – je immuunsysteem “vitaliseert”, en dat een mazelenvaccinatie, met levend-verzwakt virus dat precies dezelfde immuunrespons oproept maar zonder al die vervelende effecten van mazelen, je immuunsysteem lui maakt?

Beweert Verbrugge hier serieus dat doormaken van polio – met risico op blijvende verlamming, in een ijzeren long moeten leven, en met levensgroot risico op postpoliosyndroom – je immuunsysteem “vitaliseert”, maar een poliovaccinatie, met dood of met levend-verzwakt virus dat dezelfde immuunrespons oproept maar zonder al die vervelende effecten van polio, je immuunsysteem lui maakt?

Deze tweede en derde zin zijn je reinste antivax-leugen. Hanlon’s razor draagt ons weliswaar op: “don’t attribute to malice what can be attributed to ignorance”; maar had Verbrugge, een jaar in deze pandemie, nou nooit eens de tijd om even te rade te gaan bij een fatsoenlijke bron hoe vaccinaties werken?

De eerste zin is zo mogelijk nog erger. Waar haalt Verbrugge de onzin vandaan dat vaccinaties de menselijke soort zwakker zouden maken? En hoe ziet hij dat voor zich?

De enige verklaring hiervoor is, dat Verbrugge kennelijk denkt dat een infectieziekte de zwakkeren uit de samenleving weg-wiedt en dat de sterkeren overblijven die (genetisch) tegen de ziektekiem bestand zijn.

Ten eerste is dat in de regel niet het geval. Pokken heeft ruim 3.000 jaar de mensheid geteisterd, met tot het eind een CFR van rond de 30%, en er is geen enkel teken dat zich een genetische variatie heeft voorgedaan die betere weerstand tegen pokken gaf. De meeste virussen zijn niet eens zulke goede scherprechters, mazelen bijvoorbeeld heeft slechts een CFR van 0,01% in de westerse wereld en dus valt er geen noemenswaardige genetische selectie zelfs maar te verwachten zijn.

En in een enkel geval waarbij er wel genetische variatie optreedt die bescherming geeft tegen een ziekte, heeft dit een prijs. In West-Afrika komt de “sickel cell trait” voor, een genetische variatie die verantwoordelijk is voor abnormaal gevormde rode bloedcellen. Dit biedt bescherming tegen malaria. Wie één sikkelcel-allel heeft, heeft daar weinig tot geen problemen van maar wel bescherming tegen malaria. Maar wie twee sikkelcel-allelen heeft, lijdt aan sikkelcelanemie, en de gevolgen zijn niet mis. Volgens wiki:

The average life expectancy in the developed world is 40 to 60 years.

en

As of 2015, about 4.4 million people have sickle cell disease, while an additional 43 million have sickle cell trait.^[7][10] About 80% of sickle cell disease cases are believed to occur in Sub-Saharan Africa.^[11] It also occurs relatively frequently in parts of India, the Arabian Peninsula, and among people of African origin living in other parts of the world.^[12] In 2015, it resulted in about 114,800 deaths.

Ten tweede is dit uitgesproken sociaal-darwinistisch gedachtegoed, dat we niet voor niets zo’n 75 jaar geleden in de ban hebben gedaan. Van dit soort gedachtegoed, dat de zwakkere niet beter verdient dan te sterven, staat Mein Kampf bol. Is het overdreven om Verbrugge te vergelijken met de Nazi’s? Oordeelt u zelf:

Ad Verbrugge bleek in 2010 al PVV aanhanger tav onderwijsbeleid. Toen ik dat op ScienceGuide onthulde, ging hij nat nadat NRC de tekst van zijn betoog onthulde dat hij eerder ontkende.

— PG Kroeger (@PGKroeger) June 16, 2018

En in 2015 was hij lid van het Comité van Aanbeveling van Forum:

https://twitter.com/JvanDijkS/status/1366681474712432644

En dit artikel behandelt het “volksnationalistische” gedachtegoed van Verbrugge. Kortom, er hangt al langer een bruine stank rond Verbrugge.

De tweede ingekorte passage

Bij de tweede passage, de laatste alinea, is ook al het deel dat online nog wel staat al problematisch.

„Ten slotte kan ik me de weerstand die het vaccineren oproept wel voorstellen, zeker als we massaal groepen willen gaan vaccineren bij wie daar geen strikte noodzaak toe bestaat. Wat mij betreft zou je dat voorlopig alleen bij mensen moeten doen die echt risico lopen. En natuurlijk steeds op vrijwillige basis.”

Het is niet duidelijk wat Verbrugge verstaat onder “strikte noodzaak”. Maar laten we een rekensommetje maken. Als je COVID-19 vrij rond zou laten gaan, zouden op basis van de IFR-schattingen van het CDC het aantal slachtoffers in de VS als volgt eruit zien:

Vóór invoering van vaccinatie kostte mazelen in de VS zo’n 400-500 doden per jaar. Dat is meer dan het aantal geprojecteerde doden van COVID-19 in de leeftijdsgroep 0-19 jaar. Overlijdens is natuurlijk niet het hele verhaal, maar dat geldt bij beide ziektes. Deze vergelijking geeft wel de absurditeit aan van Verbrugges “strikte noodzaak”: volgens die norm zouden we dus tegen haast geen enkele ziekte hoeven te vaccineren.

Ad Verbrugge betracht een dode meer of minder met dezelfde nonchalance als een 20ste-eeuwse besnorde Europese dictator.

Daarbij “vergeet” Verbrugge ook en passant dat massa-vaccinaties hun succes niet alleen danken aan individuele bescherming, maar ook aan groepsbescherming door kudde-immuniteit. Die kudde-immuniteit krijg je niet door slechts een (klein) deel te vaccineren, maar juist door een zo groot mogelijk deel van de bevolking te vaccineren. Dat is herhaaldelijk door virologen over het voetlicht gebracht in publicaties en in media-optredens. Ik kan me er niet zoveel bij voorstellen dat dat Verbrugge ontgaan zou zijn.

Het tweede verwijderde deel

De vaccins zijn bovendien in een waanzinnig hoog tempo ontwikkeld.

Deze constatering is een feestje. Met name hebben de nieuwere vaccin-concepten, zoals RNA-vaccins en viral vector-vaccins, laten zien hoeveel potentie ze hebben om snel ontwikkeld te worden. Maar Verbrugge is er kennelijk niet blij mee dat er snel vaccins zijn.

De wetenschappelijke terughoudendheid en daarbij horende lange testprocedures, die normaliter bestaan voordat een middel op de markt wordt gebracht, zijn nu losgelaten. De vaccins zijn in feite tijdens de experimentele fase beschikbaar gesteld aan de bevolking.

Dit is je reinste flauwekul. De procedures zijn in tijd gecomprimeerd, maar daarbij is niet op kwaliteit beknibbeld. Zoals de EMA het op deze pagina uitlegt:

Vaccine development for COVID-19 vaccines is being fast-tracked globally. Development is compressed in time, applying the extensive knowledge on vaccine production gained with existing vaccines.

en:

Advising companies on regulatory requirements helps ensure that standards of quality, safety and efficacy are embedded early in the process and are not compromised by fast-track development.

Het enige compromis is dat bij de afgegeven “Conditional Marketing Authorization” nog niet het complete eindrapport beschikbaar is, maar dat er wel voldoende data ligt die de EMA overtuigt van voldoende veiligheid en effectiviteit van het betreffende vaccin.

De farmaceutische industrie wilde best snel leveren, maar verbond daar wel voorwaarden aan.

De farmaceutische bedrijven hebben vooral de nodige contracten en voorfinanciering binnengehaald. Daarmee waren ze bereid risicovollere investeringen te doen dan normaal, zoals het voorbereiden van een fase 3-trial terwijl fase 2 nog niet goedgekeurd is, of het inrichten van productiecapaciteit voordat het vaccin goedgekeurd is.

We zullen pas later weten wat dat voor bijvoorbeeld eventuele bijwerkingen betekent.

Dit is weer een klassieke antivax-leugen: suggereren dat vaccins op lange termijn (jaren) bijwerkingen zouden hebben. Er is geen enkel plausibel mechanisme hoe dat zou moeten gebeuren, en er is geen enkel precedent voor bij bestaande vaccins.

Conclusie

De inderhaast verwijderde delen leggen wel het onfrisse gedachtengoed van Ad Verbrugge bloot. Hij is zonder enige twijfel een antivaxxer: er staat niet per ongeluk één antivax-leugen in het betoog, maar een hele bingokaart vol. Verder is Verbrugge een bruine rakker die niet kijkt op een paar duizend doden meer of minder.